اولین قوانین برای تجارت‌های پرخطر را 3800 سال پیش حمورابی، پادشاه بابل مقرر کرد. قرن‌ها بعد ملکه اسپانیا در اقدامی با ریسک زیاد سرمایه‌ای قابل توجه در اختیار کریستف کلمب قرار داد تا در کاوشگری او سهیم شود. در نهایت به این صورت ملکه اسپانیا در کشف قاره‌ی آمریکا شریک شد. مشارکت در فعالیت‌ها و تجارت‌های پرخطر امروزه با نام Venture Capital به معنی سرمایه‌گذاری خطرپذیر یا سرمایه‌گذاری جسورانه شناخته میشود. نخستین بار جین وایتر در سال 1939 به صورت رسمی، این واژه را در همایش عمومی انجمن بانکداری آمریکا به کار برد و به تدریج این موضوع بخشی از اقتصاد جهان شد.
نمودار بالا چرخه‌ی عمر یک کسب و کار و محصول آن را نشان می‌دهد؛ از زمان جنینی تا بلوغ محصول. از آن جا که هر کسب و کاری برای رشد و طی کردن مسیر خود نیاز به سرمایه و تامین مالی دارد، در هر قسمت از این چرخه عمر اَشکال تامین منابع مالی و سرمایه مورد نیاز آن مشخص شده‌است.
تامین مالی کسب و کارها
زمانی که یک کسب و کار به دست بنیان‌گذار آن کلید می‌خورد، در حقیقت با سرمایه شخصی وی شروع به کار می‌کند. در ادامه بنیان‌گذار به سراغ آشنایان و دوستان می‌رود تا با کمک مالی و مشارکت آنها ادامه دهد. در مرحله بعد که کسب و کار آماده ورود به بازار هدف است و نیاز به سرمایه بیشتری دارد به سراغ نهادهایی چون بانک‌ها، صندوق‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر می‌رود. سپس با عقد یک قرارداد بین سرمایه‌گذار و سرمایه‌پذیر، کسب و کار وارد فاز جدیدی میشود.
نقش سرمایه‌گذاری خطرپذیر
سرمایهگذاران خطرپذیر با دریافت بخشی از سهام شرکت‌هایی که ظرفیت رشد بالایی دارند، منابع مالی و غیرمالی ( شبکه ارتباطات، حاکمیت شرکتی، دانش افزایی و…) مورد نیاز آنها را تامین و با مشارکت خود، به رشد کسب و کار کمک می‌کنند و در عین حال در سود و زیان شرکت نوپا سهیم می‌شوند.
سرمایهگذاران خطرپذیر، نهاد حمایت‌کننده نیستند بلکه شرکت‌هایی هستند که با تجمیع سرمایه از افراد حقیقی یا حقوقی دیگر راه‌اندازی شده‌اند. به همین دلیل دقیقا از همان روز اولی که سرمایه‌گذاری را انجام می‌دهند به دنبال راه خروج از سرمایه‌گذاری هستند تا صرفه اقتصادی برای ذی‌نفعان خود داشته‌باشند.
تصمیم به سرمایه‌گذاری در شرکت سرمایه‌گذاری خطرپذیر، یک تصمیم شخصی توسط مدیر عامل شرکت نیست، بلکه این تصمیم توسط کمیته سرمایه‌گذاری و با توجه به آیین‌نامه دقیقی که از قبل تدوین شده‌است، گرفته میشود.
فرآیند سرمایه‌گذاری خطرپذیر
به صورت کلی و ساده می‌توان فرآیند سرمایه‌گذاری توسط یک شرکت سرمایه‌گذاری خطرپذیر را به پنج مرحله تقسیم کرد :
- ارسال تقاضای سرمایه توسط بنیان‌گذار (سرمایه‌پذیر) به همراه فایل ارائه Pitch Deck و پیش‌بینی مالی Financial Projection مربوط به کسب و کار
- بررسی اولیه و مقدماتی توسط VC ، پیش غربالگری، جلسه آنلاین و غیر حضوری
- امضا و مبادله Terms Sheet (پیش‌نویس توافق‌نامه و شرایط سرمایه‌گذاری )
- ریز کاوی، راستی آزمایی و ارزش‌گذاری کسب و کار
- تهیه و امضای قرارداد، ثبت مراحل قانونی و پرداخت سرمایه
پنج شاخص مهم برای یک سرمایه‌گذار خطرپذیر
زمانی که یک سرمایه‌گذاری خطرپذیر تصمیم به سرمایه‌گذاری به روی یک کسب وکار می‌گیرد؛ به موارد زیر اهمیت بیشتری خواهد داد:
- تیم اجرایی مشتاق، هماهنگ، چابک و آموزش‌پذیر باشد.
- مساله و مشکلی که قرار است حل شود فارغ از راه حل، مهم و ارزشمند باشد.
- بازار محصول یا خدمت به اندازه کافی برای رشد 10 تا 100 برابری بزرگ باشد.
- راه حل پیشنهادی دارای نوآوری ، یکپارچگی و ترجیحا اکوسیستم ساز باشد.
- ایده‌ی اجرا شده دارای مدل کسب و کار ، ویژگی‌های مورد نیاز بازار و … باشد.
با اینکه بسیاری از افراد، تیم‌ها و حتی شرکت‌ها در ایران از نبود سرمایه گله‌مند هستند اما تجربه نشان داده است که دست کم اکثر آنها فاقد ویژگی‌های لازم و گفته شده از نظر سرمایه‌گذاری خطرپذیر برای ورود و مشارکت سرمایه‌گذار می‌باشند.
اگر شما محصولی داشته باشید که مشتریان دوستش داشته باشند و قابلیت رشد زیاد در بازار را هم داشته باشد، پیدا کردن سرمایه‌گذار چندان هم سخت نیست، حتی در این روزها!
سرمایه‌گذاری جسورانه هدهد، یک شرکت سرمایه‌گذاری خطرپذیر است. برای آشنایی با ما و روند فعالیتمان بیشتر بخوانید.
